Άνθρωποι και ζώα

Τού Αρχιμ. Ιακώβου Κανάκη

Στην θεολογία για να θεωρηθεί από κάποιους ειδικούς ένα έργο αξιόπιστο θα πρέπει ο συγγραφέας να έχει ειδίκευση στο θέμα που πραγματεύεται. Αυτό εν πρώτοις είναι σωστό.

Τι γίνεται όμως όταν στο νού σου καρφώνεται η ιδέα προσέγγισης ενός θέματος για το οποίο δεν είσαι ειδικός; Νομίζω το ορθότερο είναι να προστρέξεις στους ειδικούς και κυρίως σε αυτούς που έχουν κάνει την καλύτερη επιστημονική έρευνα, που στην περίπτωσή μας είναι η βιωματική έρευνα. Είναι η ζωή και ο καταγεγραμμένος λόγος των αγίων μας. Γιά τα θέματα της πνευματικής και καθημερινής ζωής μας είμαστε πλούσιοι διότι έχουμε πολλούς ειδήμονες, που δεν είναι άλλοι από τους αγίους της Εκκλησίας. Είναι αστείρευτη αυτή η «βιβλιοθήκη των αγίων». Στις μέρες μας, πριν λίγο καιρό, είχαμε την χαρά σε αυτήν την αμέτρητη χορεία των αγίων να προστεθεί ένα ακόμα λαμπρό και λαοφιλές μέλος της, ο Όσιος Παίσιος ο Αγιορείτης. Ο μεγάλος αυτός άγιος της Εκκλησίας μας μέσα από την εμπειρία του έχει αποσαφηνίσει πολλά ζητήματα, τα οποία αφορούν στην σύγχρονη εποχή μας. Είναι ο λόγος του καθαρός και σαφής. Είναι λόγος που αναπαύει τις ψυχές γιατί γράφεται με «πόνο και αγάπη για τον σύγχρονο άνθρωπο». Με βάση τα όσα εκείνος είπε θα διεξέλθουμε το θέμα μας.

Το περιεχόμενο της προκείμενης εργασίας προέκυψε από την ιδιαίτερη σχέση και συμπεριφορά που υπάρχει πλέον ανάμεσα στους συνανθρώπους μας και τα ζώα. Πράγματι, παρατηρούμε, μέρα με την ημέρα, ότι οι άνθρωποι δεικνύουν μια ιδιαίτερη φροντίδα και ενδιαφέρον για τα κατοικίδιά τους - και όχι μόνο- αμελώντας ακόμα, σε πολλές περιπτώσεις, και αυτούς τους συγγενείς και φίλους τους! 

Σε άλλες περιπτώσεις μάλιστα, δεν θέλουν καθόλου να συναναστρέφονται ανθρώπους αλλά μόνο τα ζωντανά τους; Όντως φθάνουν σε υπερβολές. Ποιά όμως είναι η θέση του αγίου Παισίου, αυτού του μεγάλου αγίου μας, σχετικά με το θέμα; Μέχρι ποίου σημείου φθάνει η φροντίδα μας για αυτά; Μήπως οι υπερβολές στην φροντίδα αυτή φανερώνει μια ψυχική βλάβη; Ποιά είναι η ορθή τοποθέτηση στο θέμα; Στα ερωτήματα αυτά δίνει θεόπνευστες απαντήσεις ο νεός άγιος των ημερών μας, τις οποίες θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε. Ωστόσο, για μια καλύτερη προσέγγιση στο θέμα, προτρέπουμε τους ενδιαφερομένους να διαβάσουν τα όσα ο άγιος λέγει για το προαναφερθέν θέμα αλλά και για τόσα άλλα στην σειρά που έχει επιμεληθεί το Ιερό Ησυχαστήριο «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο θεολόγος» στην Σουρωτή Θεσσαλονίκης. Ας μας επιτραπεί να καταθέσουμε ότι κατά την γνώμη μας κορυφαίο από την σειρά των κειμένων αυτών είναι ο τόμος με τον τίτλο «ΠΑΘΗ ΚΑΙ ΑΡΕΤΕΣ». Δεν πρέπει να υπάρχει χριστιανός που δεν έχει διαβάσει το βιβλίο αυτό.

Ο αγιασμένος γέροντας κάνει καταρχήν έναν σαφή διαχωρισμό μεταξύ της ζωής του ανθρώπου, των ζώων και γενικότερα της κτίσης, πριν και μετά την πτώση των πρωτοπλάστων.

«Μέσα στον Παράδεισο τα ζώα αισθάνονταν την ευωδία της Χάριτος και αναγνώριζαν τον Αδάμ για αφέντη τους. Μετά την παράβαση όμως βγήκαν και αυτά από τον Παράδεισο, χωρίς να φταίνε, και δεν αναγνώριζαν τον Αδάμ για αφεντικό τους, αλλά ορμούσαν να τον ξεσχίσουν. Ήταν σαν να του έλεγαν «Είσαι κακός·δεν είσαι το αφεντικό μας».

Αυτό που αναφέρει ο γέροντας είναι πασιφανές ακόμα και στις μέρες μας. Βλέπουμε τα αποτελέσματα της πτώσης σε όλο αυτό που ονομάζουμε οικολογικό πρόβλημα. 

Όμως τα πράγματα μπορούν να διορθωθούν όχι τόσο με τις ενέργειες των ομάδων που σκοπό έχουν να ευαισθητοποιήσουν τους ανθρώπους περί του θέματος- αν και αυτό είναι σημαντικό- αλλά κυρίως με την μετάνοια, την αλλαγή δηλαδή του νού. Τι εννοούμε; «… ο άνθρωπος με την τήρηση των εντολών του Θεού πλησιάζη ξανά στον Θεό, ντύνεται και πάλι την θεία Χάρη, οπότε επανέρχεται στην κατάσταση που είχε προ της πτώσεως και τα ζώα τον αναγνωρίζουν για αφεντικό τους. Τότε κινείται άφοβα ανάμεσα στα άγρια ζώα, τα οποία παύουν πιά να είναι άγρια, αφού το αφεντικό τους έχει ημερέψει.»

Ακόμα, ο άγιος γέροντας περιγράφει πως ο πιστός μπορεί να «καταμερίζει» την αγάπη του. Σχετικά με το θέμα αυτό, ο Αββάς Ισαάκ αναφέρει: «Καρδία ελεήμων είναι καύσις καρδίας υπέρ πάσης της κτίσεως…». Ερμηνεύοντας τον λόγο αυτό ο γέροντας Παίσιος λέει: « Ναί, έτσι είναι…ο πνευματικός άνθρωπος δίνει την αγάπη του πρώτα στον Θεό, έπειτα στους ανθρώπους, και την υπερχείλιση της αγάπης του την δίνει στα ζώα και σε όλη την κτίση».

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν τα ζώα από την μεριά τους κατανοούν αυτήν την αλλαγή. Ο γέροντας απαντά:

« Αυτή η θεική αγάπη πληροφορεί και τα ζώα, τα οποία καταλαβαίνουν τον άνθρωπο που τα αγαπάει και τα πονάει και τον πλησιάζουν, χωρίς να φοβούνται. Ακόμη και τα τα άγρια ζώα μπορούν να διακρίνουν έναν άνθρωπο που τα αγαπάει από έναν κυνηγό που θέλει να τα σκοτώση. Τον κυνηγό τον αποφεύγουν, τον άνθρωπο που τα αγαπάει τον πλησιάζουν. Νόμιζα ότι δεν συμβαίνει το ίδιο και με τα φίδια, γιατί το φίδι είναι το μόνο ζώο που δεν αγαπιέται από τους ανθρώπους. Διαπίστωσα όμως αργότερα ότι και τα φίδια διαισθάνονται την αγάπη του ανθρώπου και πιάνουν φιλία μαζί του. Αν ο άνθρωπος έρθη στην θέση του φιδιού και το πονέση, το φίδι αμέσως το καταλαβαίνει και τον πλησιάζει σαν φίλος. Είναι σαν να λέη: ´Δόξα σοι ο Θεός, βρήκα κι εγώ επιτέλους έναν φίλο!᾽». 

Στο ζήτημα αν έχουν τα ζώα ψυχή θα λέγαμε ότι υπάρχει ένα είδος ψυχής που δεν έχει όμως καμμία σχέση με την ψυχή του ανθρώπου. Επίσης, τα ζώα δεν έχουν μεταθανάτια ζωή. Αυτό που κυρίως έχουν είναι ένστικτα. Λέγει ο γέροντας: « Ο Θεός για να εξυπηρετούνται, έχει δώσει και σ᾽αυτά ο, τι χρειάζονται· τους έδωσε την διαίσθηση. Μετά την πτώση ο άνθρωπος στερήθηκε το υπερφυσικό, αλλά του έμεινε ο νούς, η λογική. Π.χ. οι άνθρωποι βλέπουν κάπου πλατάνια και καταλαβαίνουν ότι εκεί υπάρχει και νερό· ψάχνουν και το βρίσκουν. Ενώ τα ζώα το πληροφορούνται σαν να έχουν ραντάρ. Η καμήλα, όταν είναι έρημο και διψάη, τρέχει μόνη της προς το μέρος που υπάρχει νερό και ο καμηλιέρης την ακολουθεί. Είναι σαν να παίρνη τηλεγράφημα.»

Άκουσα κάποτε έναν αγιασμένο γέροντα να λέει ότι για τα ζώα θεός είναι ο άνθρωπος. Ο πατήρ Παίσιος διασαφηνίζει το θέμα αυτό λέγοντας: « Τα καημένα τα ζώα θεό έχουν τον άνθρωπο. Όπως εμείς ζητούμε βοήθεια από τον Θεό, έτσι και αυτά ζητούν βοήθεια από τον άνθρωπο. Στο Άγιον Όρος άκουγα για τον Γερό- Θεοφύλακτο από την Σκήτη του Αγίου Βασιλείου ότι είχε μεγάλη φιλία με τα άγρια ζώα. Αυτά διαισθάνονταν την αγάπη του και πήγαιναν στην Καλύβη του, όταν είχαν καμμιά ανάγκη. Κάποτε μάλιστα ένα ζαρκάδι που είχε σπάσει το πόδι του πήγε έξω από το Κελλί του και βάλαζε θλιμμένα. Βγήκε ο γέροντας και το είδε να τεντώνει το σπασμένο του ποδαράκι σαν να του το έδειχνε. Εκείνος του έφερε λίγο παξιμάδι να φάη και πήρε δύο ξυλάκια, με τα οποία έδεσε σταθερά το πόδι του. Μετά είπε στο ζαρκαδάκι: Πήγαινε τώρα στο καλό και μετά από μια εβδομάδα να ξαναπεράσης να το δω». Ο καλός Γέροντας συννενοήθηκε με το ζώο σαν γιατρός με πονεμένο άνθρωπο, επειδή είχε γίνει άνθρωπος του Θεού!» Παρόμοιο περιστατικό αναφέρεται ότι έκανε ο Όσιος Γεράσιμος ο Ιορδανίτης στο λιοντάρι που είχε μπη στο πόδι του ένα καλάμι.

Οι προοδευμένοι στην πνευματική ζωή άνθρωποι γίνονται ευαίσθητοι σε όλα τους, προσέχουν την κάθε λεπτομέρεια και πονούν για τα «φάλτσα» της ζωής μας.  

Έχουν προχωρήσει και βιώνουν τους «λόγους των όντων». Δηλαδή αναγνωρίζουν το λόγο ύπαρξης κάθε όντος. Στο θρόισμα των φίλων, στο κελαιδιμα των πουλιών, στον ήχο του τρεχούμενων νερών αναγνωρίζουν την ακατάπαυστη δοξολογία της δημιουργίας προς τον Θεό. Συχνά παραφωνία σε αυτήν την δοξολογία είναι ο άνθρωπος, αφού το χάρισμα της ελευθερίας του λειτουργεί ουσιαστικά εναντίον του. Όμως, ας μιλήσουμε για αυτόν που απέκτησε την πραγματική ελευθερία διά της υπακοής. Ας δούμε κάποιες λεπτομέρεις για τον τρόπο που προσέγγιζε τα ζώα και πως εκείνα αναγνώριζαν την στάση του.

«Μιά φορά, τότε που ήμουν με την κήλη, κάποιοι εργάτες κουβαλούσαν ξύλα με τα ζώα εκεί στην περιοχή του Καλυβιού. Βλέπω σε μια στιγμή ένα ζώο να πέφτη, το καημένο, κάτω και το σαμάρι με τα ξύλα να πέφτη από πάνω του. Διπλώθηκαν τα πόδια του και δεν μπορούσε να τα ισιώση. Εγώ ξέχασα ότι είχα κήλη, ξέχασα ότι δυσκολευόμουν ακόμη και να περπατήσω. Τρέχω, πετάω τα ξύλα. Πάω να σηκώσω το σαμάρι, δεν μπορούσα. Δίνω μια, τραβάω τα σχοινιά και ελευθέρωσα το ζώο. Οπότε ένας Πατέρας που ήταν εκεί κοντά φώναξε: <Πρόσεχε, έχεις κήλη, θα πάθης καμμιά ζημιά>. Τότε θυμήθηκα ότι είχα κήλη. <Καλά, του λέω, εγώ έχω κήλη· εσύ που δεν έχεις κήλη, γιατί δεν έτρεξες;>. <Φοβήθηκα μήπως με κλωτσήση>, μου λέει. <Ευλογημένε, του λέω, το ζώο, και λύκος να είναι, όταν το καημένο βρίσκεται σε ανάγκη, ζητάει βοήθεια και δεν κάνει κακό στον άνθρωπο>. Αλλά και αν πεινούν κι αν διψούν στον άνθρωπο καταφεύγουν, γιατί ο άνθρωπος είναι το αφεντικό τους. Θυμάμαι, στο Καλύβι του Τιμίου Σταυρού, ένα καλοκαίρι, μια οχιά κατέβηκε από την λαμαρίνα της σκεπής και κουλουριάστηκε μπροστά μου. Σήκωνε το κεφάλι της ψηλά, έβγαζε την γλώσσα της και σφύριζε. Διψούσε πολύ-είχε καή από τον πολύ καύσωνα- και με απειλούσε. Ζητούσε νερό, αλλά με επιτακτικό τρόπο, λες και ήμουν υποχρεωμένος να πάω να της φέρω νερό. «Βρες, της λέω, εσύ, έτσι που κάνεις, δεν συγκεινείς τον άλλον!».

Της έβαλα μετά νεράκι και ήπιε. Ενώ τα τσακάλια πολύ με συγκινούν, γιατί, όταν πεινούν, κλαίνε σαν τα μωρά παιδιά. Να δήτε τι έχω πάθει με τα γατάκια τώρα στο καλύβι. Πρόσεξαν πως, κάθε φορά που χτυπούσε το καμπανάκι, έβγαινα έξω, και πότε-πότε τους έριχνα κάτι να φάνε. Όταν λοιπόν πεινούν, τραβούν το σχοινί και χτυπάει το καμπανάκι. Βγαίνω και βλέπω να χτυπούν αυτά το καμπανάκι και τα ταίζω. Πως τα έχει κάνει όλα ο Θεός!»

῎Ας καταγράψουμε μερικές ακόμη εμπειρίες του γέροντα με τα ζώα.

«Έρχονται, Γέροντα, ζώα στο Καλύβι σας;»

Πως δεν έρχονται! Έρχονται τσακάλια, αγριόχοιροι…Έρχεται που και που και μια μικρή αλεπού. Όταν φεύγουν οι γάτες, έρχεται η αλεπουδίτσα. Οι αγριόχοιροι, το καλοκαίρι, δεν εμφανίζονται, επειδή φοβούνται τους κυνηγούς· τότε μόνο φίδια εμφανίζονται, γιατί τα φοβούνται οι άνθρωποι.

Έρχονται και πουλιά, κοπάδια, μικρά-μεγάλα. Τούς βάζω βρεγμένο παξιμάδι και τρώνε. Το ινδοκάρυδο από τα λουκούμια το κρατώ ξεχωριστά για κάτι πουλιά που φέρνουν την άνοιξη. Τα καημένα καλαηδούν ανοιξιάτικα ακόμη από τον χειμώνα με τα χιόνια. Φέρνουν παρηγοριά δηλαδή. Αυτά πεθαίνουν για το ινδοκάρυδο.

-Γέροντα, στο Σινά, εκεί που μένατε, είχε ζώα;

- Στο Σινά, επειδή ήταν έρημος, πλησίαζαν πιο πολύ τα άγρια ζώα, καθώς και τα πουλιά. Είχε και πέρδικες, είχε και ορτύκια, σαν αυτά που έτρωγαν οι Εβραίοι στην έρημο.Είχε και κάτι όμορφα ποντίκια, σαν χελωνάκια, χωρίς ουρά, που είχαν επάνω στην ράχη τους ένα τρίχωμα σαν βούρστα! Τα ταίζα όλα, τις πέρδικες, τα ορτύκια, τα ποντίκια! Έβαζα ο, τι είχα ξεχωριστά πάνω σε πλάκες, γιατί μάλωναν! Πήγαινε το πουλάκι να φάη, πήγαινε και το ποντίκι, οπότε σηκωνόταν το πουλάκι να φύγη.

Τα πουλιά όπου πήγαινα, με ακολουθούσαν.Όταν ανέβαινα πάνω στα βράχια και άρχιζα να ψάλλω, μαζεύονταν εκεί και στο τέλος τους έρριχνα λίγο ρύζι. Άμα ήθελα ησυχία, δεν έπρεπε να ψάλω καθόλου, γιατί μαζεύονταν όλα γύρω μου! Θυμάμαι μια φορά που πιάστηκε η μέση μου και έμεινα μερικές μέρες ξαπλωμένος, ένα πουλάκι, το καημένο, μπήκε μέσα στο κελλί μου και ήρθε πάνω στο στήθος μου. Στάθηκε εκεί, με κοιτούσε στο πρόσωπο και κελαηδούσε, ώρες, πολύ γλυκά.Μού έκανε εντύπωση!»

Τι μπορούμε να πούμε για την συνηθισμένη έκφραση: «Προτιμώ να κάνω παρέα με τα ζώα παρά με τους ανθρώπους, είμαι απογοητευμένος από αυτούς». Αυτήείναι μια έκφραση που δηλώνει την απογοήτευση μεταξύ των ανθρώπων. Πράγματι, δεν είναι άγνωστη και στον καθένα από εμάς. Όμως η λύση δεν είναι να μην συναναστρεφόμαστε πλεόν με ανθρώπους και την θέση τους να πάρουν τα ζώα. Να σκεφτόμαστε ότι μετά την πτώση κουβαλάμε όλοι μας την φθορά και κυρίως είμαστε δέσμιοι του εγωισμού. Να σκεφτόμαστε ότι υπάρχει το ανθρώπινο και έτσι να συγχωρούμε. Όμως, ο Όσιος Παίσιος έλεγε ότι από τα ζώα μπορούμε να πέρνουμε πολλά και πολύτιμα παραδείγματα.

«-Γέροντα, τι είναι αυτό το βουητό που ακούγεται;

-Ένα μελίσσι εγκαταστάθηκε στο παράθυρό μου και τώρα εργάζεται εντατικά. Τι τραβάω το βράδυ με τις φωνές τους! Ελάτε να σας δείξω την κυψέλη μου. Να δήτε με τι αρχιτεκτονική εργάζονται οι μέλισσες, ενώ δεν έχουν ούτε αρχιτέκτονα ούτε εργολάβο!Εύχομαι να δουλέψετε και εσείς σωστά, πνευματικά, να φτιάξετε πνευματική κυψέλη, να βγάζη μέλι πνευματικό, να έρχονται οι λαικοί να τρώνε και να γλυκαίνωνται πνευματικά.
-Τι σημαίνει, Γέροντα, αυτό που λέει ο Ψαλμωδός: <Ανθρώπους και κτήνη σώσεις, Κύριε>; 

-Εννοεί ότι ο Θεός βοηθάει και τα ζώα. Πόσοι άγιοι είναι προστάτες των ζώων! Αλλά και τι τραβάνε τα καημένα! Εμείς ούτε μια εβδομάδα δεν θα μπορούσαμε να κάνουμε την υπακοή του κάνουν αυτά στον άνθρωπο. Αν τα ταίσουν, τα τάισαν·διαφορετικά μένουν νηστικά. Αν δεν κάνουν αυτό που θέλει το αφεντικό τους, τα χτυπούν. Καί τι κόπο κάνουν, χωρίς να περιμένουν κανέναν μισθό. Εμείς ένα <Κύριε ελέησον> να πούμε, Παράδεισο έχουμε να λάβουμε. Μικρό πράγμα είναι αυτό; Μας πέρασαν επομένως και στην ακτημοσύνη και στην υπομονή και στην υπακοή.

Όλα να τα παρακολουθήτε, γιατί όλα βοηθούν. Παρατηρώ τα μυρμήγκια πόσα φιλότιμα εργάζονται, χωρίς να έχουν επιστάτη. Εγώ δεν βρήκα σε κανέναν άνθρωπο την λεπτότητα που είδα στα μυρμήγκια. Τα νέα μυρμηγκάκια πάνε και κουβαλούν στην φωλιά ξυλάκια και ένα σωρό άχρηστα πράγματα, επειδή ακόμα δεν ξέρουν τι πρέπει να φέρουν. Τα παλιά μυρμήγκια τα αφήνουν να τα κουβαλήσουν, χωρίς να τους κόβουν την προθυμία, και μετά τα βγάζουν έξω από την φωλιά. Ύστερα, σιγά-σιγά τα νέα βλέπουν τι κουβαλούν τα παλιά και μαθαίνουν τι πρέπει να φέρνουν. Αν ήμασταν εμείς, θα λέγαμε: <Έλα εδώ εσύ, τι είναι αυτά που κουβαλάς; Πέταξέ τα γρήγορα έξω!>

Τα ζώα τα έκανε ο Θεός, για να εξυπηρετήται ο άνθρωπος, αλλά και για να παραδειγματίζεται. Ο άνθρωπος, αν είναι άνθρωπος, από όλα ωφελείται.»

Θα αναφέρουμε και άλλο ένα παράδειγμα σχετικό με το θέμα όπως ο ίδιος ο αγιασμένος γέροντας περιγράφει, το οποίο φανερώνει τη λεπτότητα της προοδευμένης καρδιάς του και την αρμονική σχέση του ανθρώπου με τα ζώα:

« Στο τελευταίο σας γράμμα μου είχατε στείλει μια εικόνα με τον Αδάμ και τα ζώα στον Παράδεισο. Σκέφθηκα λοιπόν να σας στείλω και εγώ με την σειρά μου ζωγραφισμένο ένα πουλί, τον πιο στενό μου φίλο, γιατί, αν σας έστελνα ζωγραφισμένο ένα φίδι, νομίζω, θα σας έπιανε φόβος. Τον έχω ονομάσει Όλετ, που σημαίνει στα αραβικά «παιδί». Μένει στο ραχώνι, πεντακόσια μέτρα μακριά από το καλύβι μου. Κάθε μεσημέρι του πηγαίνω καλούδια και φιλεύματα. Μόλις του δίνω κάτι να  φάη, παίρνει λίγο και φεύγει. Εγώ το φωνάζω να έρθη, αλλά αυτό φεύγει και σε λίγο έρχεται κρυφά από πίσω και κρύβεται κάτω από την ζακέτα μου. Ότα πάω να φύγω, με ξεπροβοδίζει σε απόσταση εκατό μέτρων περίπου, κι εγώ, για να μη συνεχίση να έρχεται από πίσω μου και κουρασθή, του αφήνω κανένα ψίχουλο, για να απασχοληθή, και φεύγω γρήγορα, για να με χάση.

Τώρα τελευταία άφησε την άσκηση και ζητάει καλοπέραση!...Ούτε σπασμένο ρύζι τρώει ούτε βρεγμένο παξιμάδι, αλλά μόνο σκουληκάκια, που θέλει να τα βάζω στο…πιάτο- στην χούφτα μου- και να ανεβαίνη εκεί να τα τρώη.Πρόοδος!

Μιά μέρα άργησα να πάω στο ραχώνι και ο Όλετ, επειδή φυσούσε πολύ, είχε λουφάξει από νωρίς. Άφησα το φαγητό του και έφυγα, χωρίς να τον δω. Την άλλη μέρα ξεκίνησα να πάω πολύ νωρίς, γιατί ανησύχησα μήπως το έφαγε κανένα γεράκι. Αυτό, όταν είδε το πρωί το φαγητό που του είχα αφήσει αποβραδίς, «το πείραξε ο λογισμός» και κατέβηκε στα μισά του δρόμου και με περίμενε. Όταν με είδε, έκανε σαν τρελλό από την χαρά του.Τού έδινα να φάη, αλλά αυτό περισσότερο ήθελε συντροφιά παρά φαγητό. Το θαυμάζω για την άσκησή του και για την αγάπη που έχει, καθώς και για την ευγνωμοσύνη του. Εύχεσθε να μιμηθώ τις αρετές του.

Πιστεύω να μην έχετε παράπονο· σας τα είπα όλα, χωρίς να πάρω την συγκατάθεση του Όλετ. Ελπίζω να μην τον στεναχωρήσω, μια που δεν θα γίνουν γνωστά έξω…Έχετε τους χαιρετισμούς τους δικούς του και τους δικούς μου τους πολλούς».

Ο γέροντας Παίσιος κάνει σαφές ότι μπορούμε να παραδειγματιζόμαστε από τα ζώα, να τα φροντίζουμε αλλά όχι να αντικαταστήσουν τις ανθρώπινες σχέσεις. Τα βλέπει σαν μέρος και αυτά της δημιουργίας που με το τρόπο τους δοξάζουν τον Δημιουργό τους και δίνουν παρηγοριά και βοήθεια στους ανθρώπους. Ως κατακλείδα αναφέρουμε τα λόγια του:

«Στο καλύβι μου όχι μόνον τα πετούμενα πουλάκια αλλά όλα τα ζώα που έρχονται εκεί- τσακάλια, λαγοί, νυφίτσες, χελώνες, σαύρες, φίδια- χορταίνουν από την υπερχείλιση της αγάπης μου και χορταίνω και εγώ, όταν χορταίνουν αυτά, και όλοι μαζί, <τα θηρία και πάντα τα κτήνη, ερπετά και πετεινά πτερωτά>, <αινούμεν, ευλογούμεν και προσκυνούμεν τον Κύριον> ».

Στην παρούσα σύντομη εργασία αναφέραμε με συντομία, όσα ο Όσιος Παίσιος ο Αγιορείτης λέει σχετικά με την σχέση των ανθρώπων με τα ζώα. Ο λόγος του σαφής και κατατοπιστικός γιατί είναι λόγος αγιοπνευματικός. Τα όσα με απλότητα έλεγε ο άγιος αυτός γέροντας δεν απομειώνουν τα λεγόμενά του, όπως μερικοί θα υποστήριζαν, αλλά αντίθετα τοποθετούν το θέμα στην σωστή θεολογική του βάση. Ο άγιος δεν χρειάζεται να λέει πολλά και να διανθίζει τον λόγο με βαρύγδουπες εκφράσεις. Μιλά με λίγα λόγια, με σαφήνεια χρησιμοποιώντας όμως παραδείγματα για να γίνεται καταληπτός σε κάθε άνθρωπο. Ομοιάζει σε αυτό με τον λόγο του Χριστού. Τα όσα όμως θα πεί δεν είναι θεωρίες αλλά βιωμένες αλήθειες.

 Γεν. 1,28.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σ.232.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σ.232.

Αββά Ισαάκ του Σύρου, Οι Ασκητικοί Λόγοι, Λόγος ΠΑ´, σ.270.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σ.232.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σσ.232-233.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σ.233.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σσ.233-234.

Ο βίος του με λεπτομέρειες στο www.iordanitis.net

 Ψλ.103.

 Το 1987.

 Την περίοδο 1968-1979.

 Στο καλύβι «Παναγούδα».

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σσ.234-235.

Εξ.16,13. Αριθμ.11, 31-32.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σσ.236-237.

 Τον Ιούνιο του 1993.

 Ψλ. 35,7.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σσ.237-238.

 Το γράμμα είχαν στείλει οι μοναχές από την Σουρωτή στον Γέροντα την άνοιξη του 1975.

 Σημαίνει λόφος, βουναλάκι.

Το καλύβι του Τιμίου Σταυρού.

Η σχέση ου Γέροντα με τα ζώα δεν ήταν μια εκδήλωση ζωοφιλίας αλλά έκφραση «ελεήμονος καρδίας», της οποίας η αγάπη ξεχυνόταν προς όλη την κτίση.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σσ.238-240.

 Ψλ.148,10.

Στην ογδόη ωδή, Ωρολόγιον το Μέγα, εκδ. «Αποστολικής Διακονίας», Αθήνα 2001, σ.76.

Γέροντος Παισίου Αγιορείτου, Πάθη και Αρετές, Λόγοι Ε´, Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2011, σ.242.

http://www.vimaorthodoxias.gr/